Akademik veri tabanlari: Türkiye ve Azerbaycan örnekleri analizi

Abstract

Akademik veri tabanı kavramının temeli, akademik alanda ihtiyaç duyulan güncel ve güvenilir biliginin, telif haklarının korunmasıyla yetkili kullacılara en kısa zamanda iletilmesidir. Akademik veri tabanları içerdiği bilgi ve teknik imkanlarına göre farklı türlere ayrılmaktadır. Bu türlere bibliyografik, özet, alıntı ve tam metin akademik veri tabanları aittir. İsimlerinden de belli olduğu gibi her veri tabanının kendine özel içeriği bulnmaktadır ancak bu tezin ana teması olan akademik veri tabanları diğer veri tabanlarında olan özelliklerin bir çoğunu kendinde barındırıyor. Tam metinli akademik veri tabanlarına, üniversite yönetimi, kütüphaneler, yayın evleri ve yazarların yaklaşımları da araştırılmış ve genel olarak her grubun bu teknolojiden faydalandığı ortaya çıkmıştır. Bu teknolojinin faydaları daha özel grup olan görme veya bilişsel engelli insanlar için de araştırılmıştır. Araştırmada akademik veri tabanının önemi ile birlikte bu teknolojik aracın teknik altyapısı da incelenmiştir. Bu aracın oluşturulmasında gerekli olan teknolojiler, veri tabanı sistemleri, indeksleme, depolama, meta veriler, arayüz, filtreleme ve arama motoru detaylı ele alınmıştır. Akademik veri tabanları sadece teknik işlemlerden ibaret değildir, aynı zamanda lisanslama, erişim metodları, yayımcı ve yazar haklarının korunması da teknik altyapı yapı kadar önemlidir. Araştırma amacını ortaya koymak için Türkiye ve Azerbeycanda kullanılan ve geniş içeriğe sahip olan veri tabanlarından olan JSTOR, Ebook Central, Taylor & Francis ve Turcademy analiz edilmiştir. Değerlendirme ve karşılaştırma analizi, içerik, platform, içerik formatları, bilgi işlem, arama imkânları, erişim yöntemleri, kimlik doğrulama, işlevsellik ve güvenirlik, satıcı desteği ve pazarlama kriterlerine göre yapılmıştır. Yapılmış literatür araştırmaları, şahsi tecrübe ve veri tabanı analizleri sayesinde veri tabanlarının daha da geliştirilmesi için sonuç kısmında, analiz tablosu yapılmış, değerli önerilerde bulunulmuş ve yeni fikirler üretilmiştir.